۸۸۲۰۹۰۵۰
۰۲۱
روانشناسی بالینی
خدمات روانشناسی بالینی در کلینیک روانشناسی ایران
روانشناسی بالینی یکی از شاخه‌های مهم روانشناسی است که به بررسی، تشخیص و درمان مشکلات روانی و اختلالات رفتاری می‌پردازد. کلینیک روانشناسی ایران با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و روش‌های درمانی علمی، خدمات متنوعی در حوزه روانشناسی بالینی ارائه می‌دهد. در این مقاله به بررسی اختلالاتی که روانشناس بالینی درمان می‌کند، رویکردهای درمانی مورد استفاده، و ویژگی‌های یک روانشناس بالینی خوب خواهیم پرداخت.
برای رزرو وقت روانشناسی بالینی با ما مرتبط شویدنوبت‌دهی تلفنی
روانشناس بالینی چه اختلالاتی را درمان می‌کند؟
روانشناسان بالینی با طیف گسترده‌ای از اختلالات روانی مواجه هستند که در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند:
۱. اختلالات اضطرابی
این دسته از اختلالات شامل مشکلاتی هستند که باعث نگرانی، ترس و اضطراب بیش‌ازحد در فرد می‌شوند. برخی از مهم‌ترین اختلالات اضطرابی که در روانشناسی بالینی مورد بررسی قرار می‌گیرد، عبارتند از:
- وسواس فکری-عملی (OCD): شامل افکار مزاحم و تکراری که فرد را مجبور به انجام رفتارهای خاصی می‌کند.
- اختلال ترس اجتماعی: ترس شدید از موقعیت‌های اجتماعی که فرد را از تعامل با دیگران بازمی‌دارد.
- اختلال پریشانی پس از سانحه (PTSD): تجربه علائم استرس شدید پس از یک حادثه آسیب‌زا.
- اختلال ترس از موقعیت‌های خاص (فوبیا): ترس غیرمنطقی از اشیاء یا موقعیت‌های خاص مانند ارتفاع یا فضای بسته.
۲. اختلالات خلقی
این گروه شامل اختلالاتی است که بر احساسات و حالات روحی فرد تأثیر می‌گذارند، ازجمله:
- افسردگی: احساس مداوم ناامیدی، خستگی و بی‌انگیزگی.
- اختلال دوقطبی: تغییرات شدید خلقی بین فازهای شیدایی و افسردگی.
- اختلال خلقی ناشی از مواد: تغییرات خلقی که به علت مصرف مواد مخدر یا داروها ایجاد می‌شوند.
۳. اختلالات رفتاری
این دسته از اختلالات در درمان روانشناسی بالینی معمولاً در کودکان و نوجوانان دیده می‌شوند:
- اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD): رفتارهای چالش‌برانگیز و مخالفت‌جویانه نسبت به والدین و معلمان.
- اختلال رفتاری (CD): پرخاشگری، دروغ‌گویی، دزدی و تخریب اموال.
- اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD): مشکلات توجه، تکانش‌گری و فعالیت بیش‌ازحد.
۴. اختلالات شخصیت
این دسته که در روانشناسی بالینی مورد بررسی قرار می‌گیرد، شامل الگوهای رفتاری ناسازگارانه‌ای است که بر روابط اجتماعی و زندگی فرد تأثیر می‌گذارند:
- اختلال شخصیت وابسته: نیاز شدید به تأیید دیگران.
- اختلال شخصیت مرزی: نوسانات احساسی و مشکلات در هویت و روابط بین فردی.
- اختلال شخصیت خودشیفته (نارسیستیک): احساس خودبزرگ‌بینی و نیاز به تحسین مداوم.
- اختلال شخصیت پرخاشگر: رفتارهای خصمانه و خشونت‌آمیز نسبت به دیگران.
۵. اختلالات غذاخوردن
- بی‌اشتهایی عصبی: کاهش وزن افراطی و ترس از افزایش وزن.
- پرخوری عصبی: دوره‌های پرخوری همراه با احساس گناه و استفراغ عمدی.
- اختلال اضطرابی خوردن: الگوهای ناسالم غذاخوردن ناشی از استرس و اضطراب.
۶. اختلالات جنسی
- اختلال عملکرد جنسی: مشکلاتی مانند بی‌میلی جنسی و ناتوانی جنسی.
- اختلال هویت جنسی: نارضایتی از جنسیت زیستی خود.
- اختلال جنسی ناشی از مواد: مشکلات جنسی مرتبط با مصرف مواد مخدر یا داروها.
۷. اختلالات اعتیاد
- اعتیاد به الکل، مواد مخدر، قمار، اینترنت و جنس: وابستگی شدید به این رفتارها که باعث آسیب به زندگی فردی و اجتماعی می‌شود.
۸. اختلالات شناختی
- اختلالات یادگیری: مشکلات در خواندن، نوشتن یا ریاضی.
- اختلالات حافظه: کاهش توانایی به خاطر سپردن اطلاعات.
- اختلالات زبان: مشکلات در درک و استفاده از زبان.
- اختلالات ناشی از آسیب مغزی: مشکلات شناختی ناشی از ضربه‌های مغزی یا بیماری‌های عصبی.
رویکردهای درمانی در روانشناسی بالینی چیست؟
رویکردهای درمانی در روانشناسی بالینی، مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌های روانشناختی هستند که برای تشخیص و درمان اختلالات و مشکلات روانی افراد به کار می‌روند. متخصصان هر رویکرد درمانی را بر اساس یک نظریه یا الگوی روانشناختی خاص شکل داده‌اند و برای آن دیدگاه مشخصی نسبت به علل و عوامل ایجادکننده مشکلات روانی در نظر گرفته‌اند.
رویکردهای رواندرمانی سعی می‌کنند از طریق تغییر الگوهای فکری و رفتاری، بینش‌دهی و آگاهی‌بخشی، حمایت روانی-اجتماعی و تقویت مهارت‌های مقابله‌ای، به افراد کمک کنند تا علائم و مشکلات روانشناختی خود را برطرف سازند و سلامت روان بهتری به دست آورند¹.
برخی از رویکردهای رواندرمانی معروف و متداول در روانشناسی بالینی عبارتند از:
رویکرد شناختی-رفتاری (CBT)
این رویکرد در روانشناسی بالینی بر این باور است که افکار و رفتارهای نامناسب و ناکارآمد، علت اصلی پریشانی و اختلالات روانی هستند. این رویکرد با تغییر افکار و رفتارهای مشکل‌زا، به افراد کمک می‌کند تا احساسات و عملکرد بهتری داشته باشند.
رویکرد رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT)
متخصصان این رویکرد را به عنوان شکلی از CBT طراحی کرده‌اند تا به درمان اختلال شخصیت مرزی و افرادی که دچار تکرار خودآسیبی یا خودکشی‌گرایی هستند، کمک کند. این رویکرد با ترکیب روش‌های شناختی-رفتاری و مدیتیشن ذهن‌آگاهی، به افراد کمک می‌کند تا با احساسات شدید خود کنترل بیشتری داشته باشند و روابط اجتماعی سالم‌تری برقرار کنند³.
رویکرد طرحواره‌درمانی در روانشناسی بالینی
این رویکرد بیان می‌کند که افراد در طول زندگی خود، الگوهای فکری، احساسی و رفتاری خاصی را در موقعیت‌های مختلف شکل می‌دهند که به آن‌ها طرحواره می‌گویند. برخی از این طرحواره‌ها می‌توانند مخرب و محدود‌کننده باشند و باعث ایجاد مشکلات روانی شوند. این رویکرد با شناسایی و تغییر طرحواره‌های ناسالم، به افراد کمک می‌کند تا نگرش و رفتارهای سالم‌تری داشته باشند⁴.
رویکرد هیجان‌مدار (EFT)
این رویکرد فرض می‌کند که احساسات نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و روابط انسانی دارند. این رویکرد با تقویت هیجانات مثبت و کاهش هیجانات منفی، به افراد کمک می‌کند تا خودشناسی و خودپذیرش بیشتری داشته باشند و روابط عاطفی بهتری با دیگران برقرار کنند⁵.
رویکرد تحلیلی
این رویکرد بر اساس نظریه‌های کارل یونگ، روانشناس اتریشی، شکل گرفته است. این رویکرد با تأکید بر نقش ناخودآگاه، ارچه‌ها، سایه، خود و هماهنگی روانی، به افراد کمک می‌کند تا شخصیت کامل‌تر و متعادل‌تری داشته باشند و با خود واقعی خود همسو شوند.
رویکرد روان‌کاوی
متخصصان این رویکرد را در روانشناسی بالینی بر اساس نظریه‌های زیگموند فروید، پدر روان‌کاوی، توسعه داده‌اند. این رویکرد با بررسی ناخودآگاه، رویاها، تفسیر زبان لغزشی، انتقال و مقاومت، به افراد کمک می‌کند تا بینش بیشتری به روابط خود با دیگران و دلایل رفتارهای خود پیدا کنند.
رویکرد دلبستگی (Attachment)
این رویکرد بر اساس نظریه‌های جان بالبی، روانشناس بریتانیایی، شکل گرفته است. این رویکرد با توجه به نوع دلبستگی افراد در کودکی و تأثیر آن بر روابط بزرگسالی، به افراد کمک می‌کند تا الگوهای دلبستگی ناسالم را شناسایی و تغییر دهند و روابط امن‌تر و محبت‌آمیزتری با دیگران داشته باشند.
ویژگی‌های یک روانشناس بالینی خوب
یک روانشناس بالینی موفق باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- همدلی و درک عمیق: توانایی درک مشکلات مراجعین بدون قضاوت.
- گوش دادن فعال: تمرکز بر صحبت‌های مراجع و ارائه پاسخ‌های مناسب.
- بی‌طرفی و عدم قضاوت: نگاه کردن به مشکلات مراجعان بدون تعصب.
- مهارت‌های ارتباطی قوی: توانایی بیان واضح مفاهیم روانشناختی.
- صبوری و تحمل بالا: توانایی کار با مراجعان در شرایط سخت.
- حل مسئله و تحلیل قوی: ارائه راهکارهای مؤثر برای مشکلات پیچیده.
- اخلاق حرفه‌ای و رازداری: حفظ اطلاعات مراجعان و پایبندی به اصول اخلاقی.
- بروز بودن و مطالعه مداوم: آشنایی با روش‌های جدید رواندرمانی.
- خودآگاهی و انعطاف‌پذیری: آگاهی از احساسات خود و توانایی تطبیق روش‌های درمانی با نیازهای مراجع.
اگر به روانشناسی بالینی احتیاج دارید…
کلینیک روانشناسی ایران با ارائه خدمات روانشناسی بالینی، به افراد کمک می‌کند تا بر مشکلات روانی خود غلبه کرده و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. با بهره‌گیری از رویکردهای درمانی علمی و تیمی از روانشناسان مجرب، این کلینیک به عنوان یکی از مراکز پیشرو در حوزه سلامت روان شناخته می‌شود.
با روانشناسان متخصص بالینی 
کلینیک ایران آشنا شوید:
محیا دلخواهی
محیا دلخواهی با رویکرد طرحواره‌درمانی علاوه بر مدیریت و مسئولیت فنی کلینیک ایران، مراجعین با مشکلات خلقی، اضطرابی را در اتاق درمان ملاقات می‌کند.
مهرانه مظفری
خانم مظفری یک درمانگر دلسوز و کاربلد در رویکرد درمان متمرکز بر هیجان EFT هست که مراجعین با مشکلات هیجانی را درمان می‌کند.
نیوشا شهروان
رواندرمانی نوجوانان و جوانان با رویکرد طرحواره‌درمانی از ویژگی‌های بارز نیوشا شهروان است. از دیگر فعالیت‌های ایشان جلسات گروه درمانی است.
هانیه دودانگه
هانیه دودانگه یک طرحواره‌درمانگر جوان و حرفه‌ای است که در زمینه رواندرمانی مراجعین بزرگسال و نوجوان تخصص ویژه‌ای دارد.
دکتر علیرضا جوان
دکترای تخصصی روانشناسی، مدرس و مترجم در حوزه های روانشناختی، توسعه فردی و روابط بین فردی